Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne – Countable and uncountable nouns

Październik 27, 2022 Agata Pruszyńska

W ostatnim wpisie z serii Angielski gramatyka zajmowaliśmy się wspólnie pytaniami pośrednimi i bezpośrednimi. Zainteresowanych tematem odsyłam do tej zakładki – Pytania pośrednie – Indirect questions. Dzisiaj przechodzimy do kolejnego zagadnienia, a mianowicie do rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych. Jak sama nazwa wskazuje rzeczownikami policzalnymi są te rzeczy, które jesteśmy w stanie zliczyć – np. jajka, banany, samochody. Z kolei rzeczownikami niepoliczalnymi będą różne substancje, jedzenie, materiały, metale (np. mleko, mąka, cukier, ryż, drewno itd.) oraz rzeczowniki abstrakcyjne, których nie możemy fizycznie dotknąć (np. miłość, przyjaźń, odwaga, wiedza).

 

Rzeczowniki policzalne – Countable nouns

➡ Rzeczownik policzalny występuje w liczbie pojedynczej (e.g. bird, egg) oraz mnogiej (e.g. birds, eggs). W liczbie pojedynczej używamy przedimków nieokreślonych (a / an) przed rzeczownikiem policzalnym (e.g. a bird, an egg).

➡ Używamy many (dużo), a few (kilka), few (prawie wcale) z rzeczownikami policzalnymi.

many birds / eggs (= a lot of)
a few birds / eggs (= some)
(very) few books (= hardly any, almost none)

➡ Zarówno z rzeczownikami policzalnymi jak i niepoliczalnymi używamy: some, any, a lot of.

‘Some’ używamy w zdaniach twierdzących (oznajmujących) i w pytaniach, z kolei ‘any’ w zdaniach przeczących i twierdzących (oznajmujących).

Would you like some tea or coffee?
I’ve got some interesting books.
Do you have any brothers?
I don’t need any money.

 

Rzeczowniki niepoliczalne – Uncountable nouns

➡ Rzeczownik niepoliczalny występuje tylko w liczbie pojedynczej i ma tylko jedną formę. Nie stawiamy przedimków nieokreślonych (a / an) przed rzeczownikami niepoliczalnymi.

➡ Używamy much (dużo), a little / a bit of (trochę, troszeczkę), little (prawie wcale) z rzeczownikami niepoliczalnymi.

much rice (= a lot of)
a little milk (= a bit of)
(very) little gratitude (= hardly any, almost none)

➡ Dość łatwo możemy z rzeczowników niepoliczalnych dotyczących jedzenia utworzyć rzeczowniki policzalne korzystając z nazw porcji, pojemników i opakowań, w jakich się znajdują:

• a bar of chocolate (tabliczka czekolady ?)

• a bar of soap (kostka mydła)

• a bottle of water (butelka wody)

• a bowl of soup (miska zupy ?)

• a can / a tin of soda (puszka napoju gazowanego ?)

• a carton of milk (karton mleka)

• a cup of coffee (filiżanka kawy ☕)

• a glass of water (szklanka wody ?)

• a glass of wine (lampka wina ?)

• a jar of honey (słoik miodu)

• a jug of juice (dzbanek soku)

• a mug of beer (kufel piwa ?)

• a packet of rice (paczka ryżu)

• a tube of toothpaste (tubka pasty do zębów)

 

– a slice of cheese / ham / bread (plasterek sera ? / plasterek szynki ? / kromka chleba)
– a piece of cake (kawałek ciasta ?)
– a grain of rice (ziarenko ryżu)
– a loaf of bread (bochenek chleba ?)
– a lump of sugar (kostka cukru)
– a  pack of butter = a packet of butter = a block of butter = a stick of butter (kostka masła)
– a spoon / a teaspoon of salt (łyżka / łyżeczka soli ?)

– a piece / an item of advice (rada)
– a piece / an item of information (informacja)
– a piece / an item of furniture (mebel)

 

Poniższe rzeczowniki są zazwyczaj niepoliczalne:

A. Nazwy substancji, jedzenia, materiałów i metali

beer         coffee             tea              water         wine          meat            rice              sugar
jam          flour               toast           bread          salt           pepper         gold             iron
stone       wood              paper          plastic        sand          soap             air

 

B. Rzeczowniki abstrakcyjne

accommodation          advice                 beauty             behaviour          business         chaos
knowledge                  health                 luck                 permission         progress         relief
research                      scenery               traffic               travel                 work

 

C. Uczucia ludzkie

anger                  courage               fear           horror            happiness
honesty               hope                   love           respect          friendship

 

D. Inne rzeczowniki

baggage                    luggage                camping              cash             damage          equipment
furniture                    homework            information         money          news              parking
rubbish                      shopping              weather

 

 

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne – Countable & Uncountable nouns

Wiele rzeczowników w języku angielskim może być sklasyfikowana jako rzeczowniki policzalne i niepoliczalne zarazem, w zależności od kontekstu, w którym są używane. Wówczas najczęściej też ich znaczenie się zmienia.

 

Countable                                                           Uncountable

During my school days I had many                     We need somebody who has got wide
beautiful experiences.                                         experience.

Shall I buy you a paper?                                     Children want some paper to draw on.
(= a newspaper)                                                  (= material for drawing on)

I’ve heard a strange noise.                                 We can’t concentrate. There’s too much noise.
(= a specific noise)

We had such a good time on our trip.                Do you have some time to help me?

There’s a hair in my dish!                                   He’s got short black hair.
(= a single strand)

We’ve got a spare room so please                     There isn’t any room to sit down.
stay overnight.                                                    (= space)

 

Other examples:

a business (a company, a firm)                             business (in general)
a chicken (the animal)                                         chicken (the meat)
a gossip (a person)                                               gossiping (talking)
a help (a helpful person / thing)                          help (in general)
an iron (domestic appliance)                                iron (material)
a toast (formal words said before drinking)         toast (grilled bread)
a wood (small area of trees)                                wood (material)
a work (a work of art / engineering)                    work (in general)

 

! UWAGA: Niektóre rzeczowniki występują tylko z czasownikami w liczbie mnogiej:

police                 cattle                   people

The police are looking for a thief.
The cattle are grazing in the meadow.
These people are searching for a hotel.

 

! UWAGA: Wszystkie rzeczowniki niepoliczalne występują tylko w liczbie pojedynczej i łączą się tylko z czasownikami w liczbie pojedynczej. Wśród nich najczęściej mylonymi rzeczownikami z językiem polskim są następujące:

My hair IS blonde / brown.
Money DOESN’T give happiness.
News IS good / bad.

 

W języku angielskim wyróżniamy:
a) rzeczowniki, które występują tylko w liczbie pojedynczej,
b) rzeczowniki, które występują tylko w liczbie mnogiej,
c) rzeczowniki wyrażające zarówno liczbę pojedynczą jak i mnogą – rzeczowniki zbiorowe (collective nouns)

 

Podział na te trzy grupy rzeczowników znajdziecie w tym wpisie – Rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej lub mnogiej.

Z kolei zasady odmiany rzeczowników w liczbie mnogiej w języku angielskim znajdziecie tutaj – Rzeczowniki w liczbie mnogiej.